Cukrzyca to wspólna nazwa grupy chorób metabolicznych, które łączy podwyższony poziom cukru we krwi. Jest on efektem nieprawidłowej produkcji insuliny przez trzustkę (a dokładniej jej komórki beta) lub zaburzenia wrażliwości naszych tkanek na ten hormon. Wówczas insuliny jest dość (a nawet za dużo), a jednak nie udaje się prawidłowy transport glukozy w organizmie.
Cukrzyca przez dłuższy czas może przebiegać bezobjawowo, a jednak już prowadzić do spustoszenia w twoim ciele. Dlatego tak istotna jest wczesna diagnostyka i profilaktyka. Dobrym zwyczajem jest sprawdzić cukier zawsze, gdy wykonujemy morfologię lub inne badanie krwi.
Przewlekły proces chorobowy prowadzi do uszkodzenia, zaburzenia pracy, a wreszcie niewydolności wielu narządów. Najbardziej narażone na powikłania są: układ krążenia, nerwowy, narząd wzroku, nerki. Jednym z możliwych powikłań jest tzw. oko cukrzycowe, czyli retinopatia cukrzycowa. O tej dolegliwości rozmawiamy z lek. med. Ewą Graczyńską.
Co to jest oko cukrzycowe, czyli retinopatia cukrzycowa?
Lek. med. Ewa Graczyńska: Cukrzyca, zarówno pierwszego, jak i drugiego typu, może powodować powikłania oczne doprowadzające do całkowitej utraty wzroku. Powodem tego jest właśnie retinopatia cukrzycowa, która przez wiele lat może nie powodować żadnych dolegliwości. Tylko regularne badania okulistyczne mogą pomóc w szybkim zdiagnozowaniu schorzenia. Okulista, dzięki badaniu dna oka, może zobaczyć zmiany typowe dla retinopatii - wybroczynki, małe, czerwone kropeczki czy mikrotętniaki.
Jakie są charakterystyczne objawy dla retinopatii cukrzycowej?
- Początkowo wykryte zmiany mogą być pojedyncze, drobne, nieliczne i tylko w jednym oku. Jednak z czasem ich liczba się zwiększa. Powiększa się również ich rozmiar i powstają nowe zmiany takie jak: złogi lipidów, czyli twarde przesieki, i patologiczne naczynia - czyli naczynia nieprawidłowe powstałe na skutek cukrzycy. Naczynia patologiczne mają tendencję do krwawień, następnie tworzą się błony i może dojść do odwarstwienia siatkówki. Jednym słowem człowiek przestaje widzieć.
Druga przyczyna, dla której pacjent traci dobre widzenie, a która jest spowodowana cukrzycą, to cukrzycowy obrzęk plamki, czyli miejsca, które w siatkówce oka odpowiada za dobre widzenie, zwłaszcza z bliska. Wybroczynki, mikrotętniaki, twarde przesieki czy patologiczne naczynia występujące w okolicy plamki mogą być powodem przecieku płynu i cukrzycowego obrzęku plamki.
Jak rozpoznać oko cukrzycowe?
- Po pierwsze regularne badania profilaktyczne. Nawet wtedy, jeśli widzenie jest dobre, nie ma dolegliwości okulistycznych i nie stwierdzono w pierwszym badaniu zmian cukrzycowych, to następne badania trzeba przeprowadzić koniecznie za rok.
A jeśli okulista stwierdzi zmiany cukrzycowe na dnie oka, jak wtedy postępować?
- To wszystko zależy od stopnia zaawansowania - przy niewielkich zmianach może wystarczyć wyrównanie poziomu cukru, ciśnienia tętniczego, cholesterolu czy zmniejszenie wagi ciała. Natomiast przy bardziej zaawansowanych konieczna jest laseroterapia, czyli metoda konwencjonalna, lub podprogowa tzw. micropulse czy endpoint - w zależności od rodzaju lasera.
Inne metody leczenia to zastrzyki doszklistkowe z preparatów anty Vegf czy sterydów. Metody te niestety nie są metodami całkowitego wyleczenia, a jedynie czasowego zaleczenia. Wszystko dlatego, że działają tylko jakiś czas.
W leczeniu proliferacyjnej retinopatii cukrzycowej, czyli tej bardzo zaawansowanej - z nieprawidłowymi naczyniami krwionośnymi i wylewami krwi do wnętrza gałki ocznej - wykonuje się coraz częściej zabiegi chirurgiczne tzw. witrektomii.
Jak zapobiegać oku cukrzycowemu?
- Najlepszą metodą jest nie dopuścić do wystąpienia cukrzycy. Jest to bardzo trudne, dlatego jeśli już cierpimy na tę chorobę, to najlepsze jest dążenie do wyrównania poziomu cukru, ale też ciśnienia tętniczego, poziomu cholesterolu, trójglicerydów, wagi ciała przez dietę, ruch i leki farmakologiczne. Nie zapominajmy przy tym o regularnym badaniu dna oka.
Wywiad przeprowadzony z lek. med. p. Ewą Graczyńska pracownikiem Przychodni Okulistycznej Mediq - Legionowo.
Przeczytaj także:
- Te choroby zabijają po cichu. Jest zbyt późno, gdy dają o sobie znać
- Pierwsze objawy raka. Zobacz, jak je rozpoznać i na co uważać
